Kazimierz Michał Maria – junior, wnuk Antoniego
Krygowskiego (dyrektora gimnazjum w Wadowicach) i syn Kazimierza
Krygowskiego. Urodził się dnia 4.08.1891 we Lwowie, zm. ? w Wejherowie), w
roku 1909 ukończył we Lwowie Gimnazjum V, a w roku 1913 ukończył wydział prawa
na lwowskim uniwersytecie, gdzie złożył 3 obowiązujące egzaminy prawnicze. Od
roku 1914 brał udział w I wojnie światowej. W armii austriackiej osiągnął
stopień porucznika artylerii, brał udział w wojnie przeciwko Ukraińcom i w
obronie Lwowa. W roku 1919 został mianowany kapitanem wojsk polskich. Służył w
wojsku polskim do grudnia roku 1920.
W dniu
11.01.1921 roku w ormiańsko-katolickiej katedrze we Lwowie poślubił Marię
Romanę ze Śniatynia, córkę Leona Teodorowicza i Marii z d.
Cieńskiej (urodzoną 27.02.1902), krewną arcybiskupa obrządku ormiańskiego -
ks. dr Józefa Teodorowicza. Zaraz po ślubie wstąpił na praktykę do notariusza
Zawadzkiego we Lwowie. W lutym roku 1922 wstąpił na aplikację sądową w Toruniu,
którą ukończył w listopadzie roku 1924. Złożył wtedy egzamin sędziowski w Sądzie
Apelacyjnym w Poznaniu, miesiąc po egzaminie wystąpił z Sądu i z początkiem roku
1925 otworzył kancelarię adwokacką w Kartuzach. Po nominacji w marcu tego samego
roku został notariuszem, od kwietnia roku 1925 zaczął praktykę notarialną.
Po rozdziale adwokatury od notariatu od 1 stycznia 1934 roku pracował już tylko
jako notariusz aż do roku 1939. W Kartuzach mieszkał przy ul. Kościuszki 17.
W dniu 24
sierpnia roku 1939 został zmobilizowany jako kapitan artylerii Wojsk Polskich
i przydzielony do Marynarki Wojennej do obrony Wybrzeża.
Dowodził artylerią
nadbrzeżną na Helu. Była to bateria na helskim molo w porcie rybackim. Już
3 września samoloty niemieckie zatopiły kanonierkę polską Gen. Haller
i zdemolowały 2 armaty przeciwdesantowe 75 mm na końcu mola. Dnia 2 października
załoga Helu poddała się. Kazimierz został wzięty do niemieckiej niewoli (numer
jeniecki – 394 i 395). Przebywał w kilku obozach: Oflag X B Nienburg, Oflag
XVIII C Spittal i Oflag II C Woldenberg
(obecnie Dobiegniew w woj. Lubuskim na trasie kolejowej Poznań – Szczecin) aż do
końca stycznia roku 1945, czyli wyzwolenia obozu w Woldenbergu przez Armię
Czerwoną. Prawdopodobnie jego towarzyszem niedoli był Jerzy Młodziejowski, który
był również uwięziony w tym Oflagu (geograf, taternik, krajoznawca, skrzypek i
altowiolista, kompozytor, dyrygent chórów, orkiestr symfonicznych i innych,
krytyk muzyczny, publicysta (sprawy muzycznych, krajoznawczych i ochrony
przyrody), prelegent w radiu i telewizji. We wspomnianym wyżej Oflagu prowadził
złożoną z jeńców orkiestrę symfoniczną i chór męski).
W lutym
tegoż roku wrócił do Kartuz. Po wojnie, pozbawiony wszelkich środków
materialnych koniecznych do otwarcia biura notarialnego, zastał swoje mieszkanie
ogołocone przez Niemców i zajęte przez obce rodziny.
Żona
Maria została w trakcie aneksji sowieckiej w 1939 wywieziona wraz z dziećmi
na Syberię. Straciła tam syna Zbigniewa, który umarł w wieku 12 lat na skutek
choroby. Z Armią Andersena poprzez Persję wydostała się wraz z córką Ewą do
Anglii, gdzie została na stałe.
Kazimierz
przebywał na wsi oczekując odpowiedniej pory do otwarcia biura. Dnia 12.09.1945
wrócił do pracy jako notariusz w Kartuzach, gdzie wtedy mieszkał przy Rynku 3. W
dniu 6.12.1945 r. przywrócono mu posiadłość nieruchomości przy ul. Zakopiańskiej
21 „Chylonia” w Gdyni.
W dniu
31.07.1946 został powołany do pełnienia obowiązków sędziego Sądu Okręgowego
w Gdyni i oddelegowany do pełnienia obowiązków sędziego Sądu Grodzkiego
i notariusza w Kartuzach. W dniu 12.06.1947 został oddelegowany do pełnienia
obowiązków sędziego Sądu Grodzkiego i notariusza w Wejherowie.
W dniu
04.03.1948 żona, która przebywała już na stałe w Anglii, wniosła pozew o rozwód
z Kazimierzem, z powodu długotrwałej rozłąki stron, spowodowanej ostatnią wojną.
26.05.1948 orzeczono rozwód i przyznano byłej żonie prawo do zachowania nazwiska
„Krygowska”.
W dniu
28.07.1949 został mianowany notariuszem w Wejherowie, mieszkał tam przy ul.
Sobieskiego 304, później przy ul. Nanieckiej 1. Od dnia 1.01.1952 roku pracował
jako kierownik Państwowego Biura Notarialnego w Wejherowie. Po przejściu na
emeryturę dnia 31.07.1966, był już schorowanym człowiekiem.
Ożenił się
drugi raz. W papierach z roku 1952 figurował jako rozwiedziony, ale w aktach
z roku 1962 roku był rejestrowany jako żonaty. Wypadałoby poszukać w księgach
ślubów Wejherowa datę II ślubu Kazimierza. Czy miał dzieci z tego związku?
Kazimierz
i Maria mieli dwoje dzieci: Ewę i Zbigniewa.
Zmarł w
Wejherowie, ale nie znamy ani daty jego zgonu ani miejsca jego pochówku.
Kazimierz Krygowski był bardzo cenionym
prawnikiem, posiadającym dobrą znajomosć przepisów, człowiekiem o dużej
inteligencji, uczciwym, zrównoważonym, sumiennym, w pracy bardzo wydajnym.
Brał czynny udział na zebraniach i akcjach zbiórkowych zorganizowanych
przez Opiekę Społeczną.
Źródła:
Akta z Achiwum Państwowego w Gdyni
i Sądu Okręgowego w Gdańsku ,
Listy transportowe sporządzone w
obozach przenoszenia jeńców między obozami, o sygnaturach: WASt Oflag XVIII C
(lista 2 i 3), WASt Oflag II C (lista 80a) – przysłane przez Centralne Muzeum
Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu, ul. Minorytów 3, 45-017 Opole;
Informacje z Muzeum Obrony
Wybrzeża w Helu;
zbiory rodzinne
Dalsze działania:
- informacje o załodze
baterii, którą dowodził Kazimierz Krygowski, przebiegu walk oraz o pobytach w
obozach
- zestawy personalne dla tych baterii czy oddziałów
przeciwdesantowych – gdzie możne je znaleźć?
- Czy w MON albo w archiwach wojskowych można kontynuować
poszukiwania?
- Czy istnieją książkowe wspomnienia byłych jeńców,
którzy znali Kazimierza?
- Gdzie jeszcze można szukać? W aktach związków
kombatanckich? a może np. w Związku Waldenberczykow (oflag w Dobiegniewie) -
tam Kazimierz spędził prawie całą II wojnę światową.
- Podobno jego towarzyszem niedoli był Jerzy Młodziejowski
– więc może w jego dokumentach, listach będzie wzmianka o Kazimierzu
-
Muzeum jeńców
Wojennych w Opolu przysłało mail z następującą poradą: Jednocześnie informuję,
że w tej sprawie może Pani zwrócić się również do Polskiego Czerwonego Krzyża,
ul. Mokotowska 14, 00-950 Warszawa oraz do Międzynarodowego Komitetu
Czerwonego Krzyża: International Committee of the Red Cross, CH-1202 Geneve,
19 avenue de la Paix.
|