Mając zatem na uwadze, iż w 2001 r. upływa szesćdziesiąta rocznica urodzin
autentycznego człowieka gór, znanego i cenionego pisarza,
publicysty i
krytyka literackiego, legitymującego się pięknymi w wielu górach dokonaniami
taternika i alpinisty, przewodnika tatrzańskiego, ratownika górskiego i
w latach 1972-1974 kierownika Grupy Tatrzańskiej Górskiego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego, wieloletniego zarazem - od 1965 r. - współpracownika
"Wierchów", autora wreszcie wielu książek, sposród których rozgłos i
nieprzypadkowe uznanie zdobyły sobie takie dzieła, jak m.in. odważna i
oryginalna powiesć Hotel klasy Lux (1978),
Studnia
(1985), Komitet Redakcyjny "Wierchów" postanowił przyznać Nagrodę
Literacką im. Władysława Krygowskiego za rok 2000
Jest to uznanie dla wysokiej rangi Jego dokonań literackich, wchodzących
do klasyki współczesnej polskiej literatury o górach i przekonanie, że
dobrze zasłużył się sprawie ukazania kulturowej roli gór polskich. Liczne
zas Jego solidne i uczciwe działania i poczynania pięknie służyły wielkim
sprawom kultury polskiej w okresie dla niej niezwykle trudnym. Michał Jagiełło
dał się poznać także jako wybitny znawca roli gór w kulturze polskiej i
trudno tu nie wspomnieć o takich Jego wybitnych dokonaniach, jak opracowanie
- wespół z Jackiem Woźniakowskim - klasycznej antologii Tatry w poezji
i sztuce polskiej (1975), jak przygotowanie cennej, ważnej i zredagowanej
wręcz znakomicie edycji Listów o stylu zakopiańskim 1892-1912 (1979), wczesniej
zas swietnego (wspólnie z Anną Micińską) wydania Żywota górala poczciwego
Wojciecha Brzegi (1969). Wyliczenie to jednak nie jest rachunkiem pełnym,
nie obejmuje bowiem niezwykle poważnych dokonań Michała Jagiełły w zakresie
"tatrzańskiej literatury faktu", obejmujących między innymi kilkakrotną
edycję pięknej, nawiązującej do tradycji najlepszej w tym zakresie klasyki
polskiej, poczytnej i doskonale przez czytelniczą publicznosć przyjętej,
książki Wołanie w górach (1979, 1987, 1991, 1996, 1999) oraz znakomitego
monograficznego dzieła: Gałązka kosodrzewiny. Najdawniejsze wypadki tatrzańskie
w pismiennictwie polskim (1999, 2000). Autor wykazał w nim znakomite kompetencje
badacza w zakresie krytycznego wyzyskania ważnych źródeł i dzięki temu
wniósł nowe cenne ustalenia także do wiedzy z zakresu antropotanatologii
humanistycznej. Trzeba bowiem zaznaczyć, iż szeroko pojęta refleksja kulturoznawcza
w niemałym stopniu stanowi o wartości badawczego warsztatu Michała Jagiełły
i choć takie Jego studia i monografie, jak "Tygodnik Powszechny" i Komunizm
(1988), Trwałość i zmiana (1993), przede wszystkim zaś może Partnerstwo
dla przyszłości. Szkice o polityce wschodniej i mniejszościach narodowych
(1995, 2000) do Jego dorobku góroznawczego nie należą, to jednak stanowią
jedną z istotnych podstaw do Jego chwały jako badacza i znawcy kultury.
Jako pisarz górski Michał Jagiełło jest w czytelniczej świadomości obecny
od dawna za sprawą najpierw znakomitej Obsesji (1978), potem kilku innych
dzieł, pomiędzy którymi choćby na wspomnienie zasługują tu zbiory opowiadań
świetlista obręcz (1979), Obsesja i inne góry (1994), dalej intrygująca
"powieść z kluczem" Hotel klasy Lux (1978), powieści Bez oddechu (1981)
i Studnia (1985), wreszcie zaś oryginalny, nowatorski formalnie i wprowadzający
polską literaturę współczesną o górach na nowe zupełnie drogi swoisty tryptyk:
Trójkątna turnia (1996), Za granią grań (1998) oraz Jawnie i skrycie (2000).
Okazał się tu Jagiełło nie tylko znakomitym stylistą, ale także mistrzem
analizy psychologicznej, ukazał skomplikowane problemy współczesnego człowieka
wtopionego w ukochane przez autora Tatry, postrzegane jednak tak w perspektywie
stricte realistycznej, jak swoiście zmitologizowanej. Pisząc o człowieku
w górach, tam się w nich gubiącym i odnajdującym, Jagiełło roztoczył szeroką
refleksję humanistyczną o najważniejszych egzystencjalnych problemach naszych
czasów, wynajdując dla nich oryginalną, ciekawą artystycznie, formę ekspresji,
wnosząc do polskiej literatury o górach nowe, oryginalne jakości, tworzące
nowe jej oblicze.
Komitet Redakcyjny
"Wierchów", przyznając Literacką Nagrodę im. Władysława Krygowskiego znakomitemu
pisarzowi górskiemu Michałowi Jagielle w jubileuszową, sześćdziesiątą rocznicę
Jego urodzin, pamięta zarazem dobrze o tej ważnej życzliwości, jaką w
swoim czasie okazał On w trudnych chwilach naszemu rocznikowi. Zaakcentowanie
jednak tego momentu nie oznacza próby jakiegoś wypłacenia się Michałowi
Jagielle za to, co zechciał illo tempore dla "Wierchów" uczynić.
Jest to bowiem raczej wyrazem uznania dla Jego postawy człowieka gór i
prawdziwego humanisty, umiejącego cenić wielkie wartości kultury.
Przedruk: "Wierchy" 2001
|